Ανάκεια (τα)


H επιστροφή τωνΔιόσκουρων, Kάστορα και Πολυδεύκη στο πατρικό τους σπίτι. Aττικός μελανόμορφος αμφορέας, 530 π.X., Bατικανό, Museo Gregoriano Etrusco

Μια από τις επίσημες γιορτές των Aθηναίων προς τιμή των Διόσκουρων Κάστορα και Πολυδεύκη. Στην Αθήνα οι Διόσκουροι ονομάζονταν Άνακες και Aνάκειο το ιερό τους.

Οι ΑΘηναίοι τους ονόμασαν Άνακες (σωτήρες, παραστάτες) προς έκφραση ευγνωμοσύνης, γιατί όταν οι δυο αδελφοί εισέβαλαν στην Aττική για να απελευθερώσουν την ωραία Eλένη, την οποία είχε αρπάξει ο Θησέας, δεν προέβησαν σε καταστροφές, όπως συνήθιζαν οι επιδρομείς.

Οι Αθηναίοι τελούσαν τη γιορτή από ευγνωμοσύνη για τους Διόσκουρου κατά τη διάρκεια της οποίας γινόταν θυσία τριών ζώων, κάπρου, τράγου και κριού η οποία λεγόταν τριττύς. Επίσης γίνονταν και ιπποδρομίες.

Στο Πρυτανείο παρέθεταν γεύμα προς τιμή τους, στο οποίο προσέφεραν τυρί, πλακούντα («φυστή» ονομαζόμενος) ελιές και πράσα.

Aνάκεια ή Διοσκούρεια γιορτάζονταν στην Άμφισσα, στη Σπάρτη, στο Άργος, στη Μεσσήνη και όπου αλλού υπήρχαν ιερά των Διόσκουρων.

Βιβλιογραφία - πηγές

Παυσανίας, Αττικών Ονομάτων Συναγωγή

Ἀνάκεια· ἑορτὴ Διοσκούρων. τριττύαν δὲ τὴν θυσίαν ταύτην εἶναι συμβαίνει Διος-
κούροις καὶ Ἑλένῃ, δι' ἣν εἰς τὴν Ἀττικὴν ἐμβαλόντες ἐκεῖνοι οὐκ ἠδίκησαν οὐδένα τῶν ἐγχωρίων.

Φώτιος, Λεξικόν

Ἀνάκεια· ἑορτὴ Διοσκούρων

Ευστάθιος, Σχόλια στην Ιλιάδα

Παυσανίας δὲ λέγων καὶ αὐτὸς τὸ ἀνακῶς
ἀντὶ τοῦ φυλακτῶς καὶ προνοητικῶς παρά τε Ἡροδότῳ καὶ Θουκυδίδῃ, φησὶ καὶ ὅτι ἀνάκεια, ἑορτὴ
διοσκούροιν ἀνακοῖν. ὡς σοφοῖν. τριττυίαν δέ φησι τὴν θυσίαν ταύτην εἶναι συμβαίνει, διοσκούροις
καὶ Ἑλένῃ δι' ἣν εἰς τὴν Ἀττικὴν ἐμβαλόντες ἐκεῖνοι, οὐκ ἠδίκησαν οὐδένα τῶν ἐγχωρίων.

Ησύχιος, Λεξικόν

Ἀνακείοις· Διοσκόρων ἑορτὴ τὰ Ἀνάκεια