Τελετουργικός αγώνας των Σπαρτιατών που αποτελούσε μέρος της γιορτής που γινόταν προς τιμή της Ορθίας Άρτεμιδος. Η γιορτή πήρε το όνομά της από το ρήμα "μαστιγόω", επειδή κατά τη διάρκεια της τελετής μαστιγώνονταν οι έφηβοι γύρω από το βωμό της Oρθίας Αρτέμιδος.

Η Διαμαστίγωσις ήταν αγώνας αντοχής στους πόνους, ήταν δηλαδή αγώνας καρτερίας. Το παλαιότερο όνομα του αγώνα ήταν Ευβάλκης.

Τη γιορτή την καθιέρωσε ο Λυκούργος γιατί σύμφωνα με κάποιο χρησμό έπρεπε να βρέχουν το βωμό της θεάς με ανθρώπινο αίμα κι έτσι με το αίμα των εφήβων που υπέμεναν το μαστίγωμα γύρω από το βωμό, ο βωμός ραινόταν με το αίμα τους.

Το ξόανο της Ορθίας Αρτέμιδος, ισχυρίζονταν ότι ήταν αυτό που είχε φέρει από τη χώρα των Ταύρων η Ιφιγένεια και ότι είχε τοποθετηθεί στο Λιμναίο της Λακωνίας και όχι στη Βραυρώνα. Το ξόανο είχε βρεθεί όρθιο ανάμεσα στους θάμνους κι σε εκείνο το σημείο είχαν ιδρύσει το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτός ο τελετουργικός αγώνας μαστίγωσης ήταν πολιτικό επινόημα του Λυκούργου, για να συνηθίζουν τα παιδιά τους πόνους και τις πληγές.

Άλλοι θεωρούν ότι ο αγώνας αυτός καθιερώθηκε σε ανάμνηση του συμβάντος που οι Λακεδαιμόνιοι έδιωξαν κάποιους Πέρσες με μαστίγια στη μάχη των Πλαταιών, όταν εκείνοι διασκόρπισαν τη θυσία του Παυσανία.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής συναθροιζόταν μεγάλο πλήθος θεατών. Πριν από την τελετή, γινόταν ειδική προπόνηση των εφήβων για να σκληραγωγηθούν και να αντέχουν στους πόνους, γιατί κάθε εκδήλωση δυσφορίας και πόνου τη θεωρούσαν ατιμωτική.

Οι έφηβοι υπέμεναν περήφανοι το μέχρι θανάτου πολλές φορές το ολοήμερο μαστίγωμα στο βωμό, ανταγωνιζόμενοι για τη νίκη. O θάνατος από το μαστίγωμα ήταν εξίσου ένδοξος, όπως και ο θάνατος στο πεδίο της μάχης.

Οι Σπαρτιάτες τιμούσαν εκείνους που έδειχναν τη μεγαλύτερη αντοχή στο μαστίγωμα, δίνοντας στους νικητές, το προσωνύμιο "βωμονίκες", και στήνοντάς τους ανδριάντες στα δημόσια μέρη της Σπάρτης.