Ήρα (η)
Η Ήρα, ήταν μία από τις ολύμπιες θεότητες, ανήκε στον κύκλο των δώδεκα θεών. Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας, αδελφή του Δία, του Ποσειδώνα, του Άδη (Πλούτωνα), της Δήμητρας και της Εστίας, δηλαδή ένα από τα παιδιά που είχε καταπιεί ο Κρόνος και τα είχε εξεμέσει ύστερα από το φάρμακο που του είχε δώσει ο Δίας. Λατρευόταν ιδιαίτερα στη Σάμο και στο Άργος και σχετιζόταν με το θεσμό του γάμου, αφού είχε τελέσει ιερό γάμο με το Δία. Ο Όμηρος την αποκαλούσε "βοώπι", "πότνια", "λευκώλενον", "πρέσβα θεά, θυγατέρα μεγάλοιο Κρόνοιον". Με το Δία απέκτησε τον Άρη, την Ήβη και την Ειλείθυια. Παιδί της ήταν και ο Ήφαιστος, που τον γέννησε πρόωρα κι ύστερα από άσχημο τοκετό, αντιδρώντας με αυτόν τον τρόπο στη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία. Όταν γεννήθηκε ο Ήφαιστος χωλός, η Ήρα τον πέταξε στη θάλασσα, όπου τον έσωσαν η Θέτιδα και η Ευρυνόμη και τον μεγάλωσαν. Ο Ήφαιστος για να την εκδικηθεί, όταν κατασκεύασε τους χρυσούς θρόνους των Ολυμπίων, τοποθέτησε στο θρόνο της Ήρας "αφανείς δεσμούς" κι όταν η Ήρα κάθισε επάνω του αιχμαλωτίστηκε με δεσμά που δεν μπορούσαν να λυθούν. Οι θεοί παρακάλεσαν τον Ήφαιστο να την ελευθερώσει, μα εκείνος ήταν αμετάπειστος. Τελικά την ελευθέρωσε αφού πρώτα οι θεοί του υποσχέθηκαν να του δώσουν για σύζυγο την πιο όμορφη από τις θεές. Ο Ομηρικός Ύμνος στον Απόλλωνα και ο Στησίχορος υποστήριζαν ότι η Ήρα οργισμένη από τη γέννηση της Αθηνάς είχε γεννήσει, χωρίς ανδρική επαφή, τον Τυφώνα ή Τυφωέα, αντίπαλο του Δία κατά τη Γιγαντομαχία, ενώ ο Ησίοδος υποστήριζε ότι τον είχε γεννήσει η Γαία με τη βοήθεια της Ήρας. Η Ήρα είχε βοηθήσει τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες να περάσουν χωρίς απώλειες από τις Συμπληγάδες Πέτρες, επειδή κάποτε ο ήρωας την είχε βοηθήσει χωρίς να το γνωρίζει. Ήταν τότε που η Ήρα θυμωμένη με το Δία είχε μεταμορφωθεί σε γριά γυναίκα και περιπλανιόταν στη γη. Ο Ιάσονας την είχε συναντήσει στο κυνήγι του, την πήρε στην πλάτη του και την πέρασε πάνω από τα νερά του ποταμού Αναύρου (Θεσσαλία), που είχε πλημμυρίσει. Η Ήρα αντιπαθούσε τους Τρώες και στον Τρωικό πόλεμο ήταν με το μέρος των Αργείων για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν ότι το Άργος ήταν ο αγαπημένος της τόπος. Ο Όμηρος την αποκαλούσε Αργεία, ενώ η ίδια η θεά είχε εξομολογηθεί στο Δία ότι οι αγαπημένες της πόλεις ήταν το Άργος, η Σπάρτη και η Μυκήνη. Ο άλλος λόγος ήταν σχετικός με την "κρίση του Πάρη". Η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη διεκδικούσαν το μήλο της Έριδας που θα δινόταν στην "καλλίστη". Ο Πάρις είχε δώσει το μήλο στην Αφροδίτη κι αυτό είχε προκαλέσει την εχθρική στάση της θεάς απέναντι στους Τρώες. Μυθολογείται πως ήταν ζηλότυπη και πως φερόταν εκδικητικά και στις γυναίκες που είχε ερωτευθεί ο Δίας και στα παιδιά που είχαν γεννηθεί από τους έρωτες του θεού. Η Ήρα καταδίωξε τη Λητώ, όταν εκείνη κυοφορούσε τον Απόλλωνα και την Άρτεμη και δεν της επέτρεπε να γεννήσει σε κανέναν τόπο. Η Λητώ μπόρεσε να γεννήσει όταν εμφανίστηκε μέσα από τη θάλασσα η Δήλος, η οποία από τότε έγινε το ιερό νησί του Απόλλωνα. Κάποτε ο Δίας είχε μεταμορφώσει την ιέρεια της Ήρας, Ιώ, σε αγελάδα. Η Ήρα είχε αναθέσει στον Άργο, που είχε εκατό μάτια να την επιτηρεί κι αργότερα την καταδίωξε με μία μύγα σε ολόκληρη τη γη. Η Ιώ κατέφυγε τελικά στην Αίγυπτο όπου γέννησε τον Έπαφο, τον οποίο είχε συλλάβει με ένα απλό άγγιγμα του χεριού του Δία. Επίσης από ζήλια είχε μεταμορφώσει την Καλλιστώ σε αρκούδα, την οποία σκότωσε η Άρτεμις. Τη Σεμέλη, την κόρη του Κάδμου και της Αρμονίας την είχε συμβουλέψει να ζητήσει από το Δία να εμφανιστεί μπροστά της με όλη του τη θεϊκή λαμπρότητα. Όταν αυτό συνέβη, η Σεμέλη που τότε ήταν έγκυος το Διόνυσο κάηκε κι ο Δίας έραψε το ανώριμο έμβρυο του Διονύσου στο μηρό του και το κυοφόρησε. Τον Ηρακλή, αν και είχε το όνομά της, τον καταδίωξε σε όλη του τη ζωή. Στην αρχή οι Μοίρες και η Ειλείθυια, ύστερα από απαίτηση της Ήρας, δεν άφηναν την Αλκμήνη, (τη μητέρα του Ηρακλή) να γεννήσει. Όταν τελικά η Αλκμήνη κατάφερε να γεννήσει ύστερα από τη βοήθεια της Γαλινθιάδος, η θεά έστειλε στην κούνια του νεογέννητου παιδιού φίδια για να το πνίξουν. Από την αντιπάθειά της για τον Ηρακλή είχε τιμωρήσει και το Φιλοκτήτη ο οποίος είχε ανάψει την πυρά που έκαψε τον Ηρακλή, λυτρώνοντάς τον έτσι από τους πόνους. Κάποτε η Ήρα εγκατέλειψε το Δία και ζούσε στην Εύβοια. Ο Κιθαιρώνας συμβούλεψε το Δία να κατασκευάσει μια κούκλα από ξύλο (δρύινη), να της φορέσει νυφικό, να την ανεβάσει σε άμαξα και να αναγγείλει σε όλον τον κόσμο ότι παντρευόταν την Πλαταία, κόρη του Ασωπού. Η Ήρα έσπευσε στον τόπο, αποκάλυψε την κούκλα, την έκαψε και συμφιλιώθηκε με το Δία. Κάποια άλλη φορά ο Ιξίων είχε καταχραστεί τη φιλοξενία του Δία και προσπάθησε να ενωθεί με την Ήρα, αλλά τελικά ενώθηκε με ένα ομοίωμα της θεάς φτιαγμένο από σύννεφο, από το οποίο γεννήθηκαν οι Κένταυροι. Ο Ιξίων που καυχιόταν για το κατόρθωμά του γκρεμίστηκε από το Δία στον Τάρταρο, όπου τον έδεσαν πάνω σε έναν τροχό που γυρνούσε αιώνια. Σε όλη την Ελλάδα λάτρευαν τη θεά. Σημαντικά κέντρα της λατρείας της ήταν το Άργος και η Σάμος, αλλά λατρευόταν και στην Τίρυνθα, στην Κόρινθο, στην Επίδαυρο, στα Μέγαρα, στις αρκαδικές πόλεις Ηραία, Μαντίνεια, Μεγαλόπολη, Στύμφαλο, στην Ολυμπία, στη Σπάρτη, στην Πάρο, στη Δήλο, στην Αμοργό, στη Θήρα, στην Αστυπάλαια, στην Κω, στη Ρόδο, στην Κρήτη. Στη Σάμο γιόρταζαν προς τιμή της κάθε χρόνο τα Τόναια ή Τόνεια, όπου μετέφεραν στην παραλία το λατρευτικό της είδωλο που έστεκε στον πάντα ανοικτό ναό της, το καθάριζαν και τοποθετούσαν μπροστά του ένα γλύκισμα. Όσοι μετείχαν στη γιορτή φορούσαν στεφάνια από λυγαριά και δάφνη. Η θεά συνδεόταν και με άλλα φυτά, όπως η αχλαδιά, αφού με το ξύλο της είχε κατασκευαστεί το λατρευτικό της άγαλμα στο Ηραίο του Άργους, το ελίχρυσο, το ρόδι και ο κρίνος. Η Αφροδίτη και η Άρτεμις συνδέονταν λατρευτικά με την Ήρα. Η Αφροδίτη κάλυπτε τη σεξουαλική όψη του γάμου, η Ήρα τη θεσμική όψη και η Άρτεμις τη ζωή των κοριτσιών πριν το γάμο. Σύμβολο της θεάς ήταν το παγώνι, στο φτέρωμά του θεωρούνταν πως είχε τα μάτια του Άργου, που φρουρούσε την Ιώ. Λατρευτικά επίθετα της Ήρας: Aερόμορφος, Aθάνατος, Aιγοφάγος, Αιδοίη, Aκραία, Aκρία, Aλαλκομενηίς, Aλέα, Aλέξανδρος, Aλλοπρόσαλλος, Aμείλικτος, Aμήχανος, Aμμωνία, Aνθεία, Aπατήλιος, Aπτοετής, Aργεία, Aργολίς, Αργυρόθρονος, Aρχηγέτης, Aστύοχος, Aυτόγονος, Aφροδίτη, Bακχιάς, Bαρύζηλος, Bαρύθυμος, Bαρύκτυπος, Bαρύμηνις, Bασίλεια, Bασιλίς, Bουναία, Bοώπις, Γαμηλία, Γαμήλιος, Γαμοστόλος, Γλαυκώπις, Διρφύα, Δολόμητις, Δολοπλανής, Δολόπλοκος, Δολορραφής, Δολοφρονέουσα , Δύσμαχος, Δυσμήχανος, Eιλείθυια, Eλεία, Eξακεστήρ, Eρατώπις, Eύβοια, Eυεργεσία, Eυρωπία, Zευξιδία, Zηλήμων, Zηλομανής, Zυγία, Hερόμορφος, Hεροφοίτοις, Hνιόχη, Ηύκομος, Θαλαμηπόλος, Θελξινία, Iμβρασία, Iμβρασίη, Iναχίς, Iπνουντίς, Iπνουσία, Iππία, Κακοεργής, Καλλιστέφανος, Κανδρηνή, Κελαδινή, Κιθαιρωνία, Κουροτρόφος, Κυδίστη, Κυδρή, Κυρία, Κυρίτης, Λακεδαιμονία, Λακινία, Λευκώλενος, Μάκαιρα, Μεγαλοσθενής, Μεγασθενής, Μεγιστοάνασσα, Μειλιχία, Μισόθρονος, Νυμφευομένη, Νύμφη, Ξανθά, Oλυμπία, Oλυμπιάς, Oμφαλητόμος, Oπλοσμία, Oυρανία, Παις, Παμβασίλεια, Πανδαμάτειρα, Πανεπόψιος, Πανομφαία, Παντογένεθλος, Παντογένεθμος, Παρθενία, Παρθένος, Πεδιώ, Πελασγιάς, Πελασγίς, Ποικιλόμητις, Πολεμητόκος, Πολιούχος, Πολυμήχανος, Πολυώνυμος, Πορφυρόζωνος, Πότνια, Πρέσβεα, Προδρομία, Πρόσυμνα, Πρωτόθρονος, Πύννα, Pησκυνθίς, Σαμία, Σκαπτούχος, Συζυγία, Σώτειρα, Tαυρώπις, Tελεία, Tελχινία, Tιτηνιάς, Tροπαία, Yπερχειρία, Yψαύχην, Φερέσβιος, Xήρα, Xρυσηλάκατος, Xρυσόθρονος, Xρυσοπέδιλος, Χρυσόπεπλος, Ωκυπέδιλος, Ωρόλυτος
|